Το σύνδρομο του “Καλού Παιδιού” και το χρόνιο στρες

Το σύνδρομο του “Καλού Παιδιού” και το χρόνιο στρες: Όταν η “ευγένεια” κοστίζει ακριβά

Στην κουλτούρα μας, το να είσαι «καλό παιδί» είναι συνήθως τίτλος τιμής. χρόνιο στρες.

Από μικρή ηλικία, πολλά παιδιά μαθαίνουν ότι για να είναι αγαπητά, πρέπει να είναι υπάκουα, ήσυχα, εξυπηρετικά και να μην δημιουργούν πρόβλημα. Ενώ αυτή η στάση μπορεί να βοηθήσει στην προσαρμογή και την αποδοχή μέσα σε κοινωνικό ή οικογενειακό πλαίσιο, συχνά κρύβει ένα βαθύ εσωτερικό κόστος: την καταπίεση της αληθινής ταυτότητας και τη συσσώρευση στρες.

Τι είναι το σύνδρομο του «Καλού Παιδιού»;

Δεν πρόκειται για κάποια ψυχιατρική διάγνωση, αλλά για ένα ψυχοσυναισθηματικό μοτίβο που επηρεάζει τη συμπεριφορά, τις αποφάσεις, τις σχέσεις και τελικά την υγεία μας.

Τα άτομα που φέρουν αυτό το μοτίβο:

• Φοβούνται μήπως απογοητεύσουν τους άλλους.
• Δυσκολεύονται να εκφράσουν θυμό ή διαφωνία.
• Επιζητούν συνεχώς επιβεβαίωση από το περιβάλλον.
• Βιώνουν έντονες ενοχές όταν δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των άλλων.
• Έχουν εσωτερικεύσει την πεποίθηση ότι η αξία τους εξαρτάται από το να είναι «καλοί».

Στην ουσία, το σύνδρομο αυτό διδάσκει στους ανθρώπους ότι η αποδοχή και η αγάπη είναι υπό όρους – και αυτοί οι όροι απαιτούν να “ξεχνούν” τον εαυτό τους.

Πώς το σύνδρομο του «Καλού Παιδιού» οδηγεί στο χρόνιο στρες;

Όταν το άτομο καταπιέζει διαρκώς τα συναισθήματά του και βάζει τους άλλους σε προτεραιότητα, το σώμα του μπαίνει σε συνεχή κατάσταση στρες. Αυτό συμβαίνει γιατί:

• Η έλλειψη ορίων οδηγεί σε υπερκόπωση.
• Η καταστολή θυμού ή απογοήτευσης κρατά το νευρικό σύστημα σε συναγερμό.
• Η αδυναμία αυθεντικής έκφρασης δημιουργεί εσωτερική ένταση.

Ο οργανισμός αντιλαμβάνεται αυτή τη συναισθηματική σύγκρουση ως απειλή, πυροδοτώντας ορμόνες στρες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Μακροχρόνια, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

• Αϋπνία, έντονη κόπωση
• Πεπτικά προβλήματα (π.χ. ευερέθιστο έντερο)
• Πονοκεφάλους, αυχενικά, μυϊκή ένταση
• Χαμηλή άμυνα και συχνές ιώσεις
• Κακή διάθεση, ευερεθιστότητα, εσωτερική πίεση

Πώς δημιουργείται αυτό το μοτίβο;

Πολύ συχνά, οι ρίζες του “καλού παιδιού” ξεκινούν στην παιδική ηλικία. Ένα παιδί που μαθαίνει ότι η αποδοχή των γονέων ή του περιβάλλοντός του εξαρτάται από την “καλή” του συμπεριφορά, θα αρχίσει να καταπνίγει αυθόρμητα συναισθήματα όπως θυμό, ανάγκη για ανεξαρτησία ή διαφωνία.

Αν για παράδειγμα, κάθε φορά που ένα παιδί διαφωνεί του λένε “μην είσαι αγενής” ή “μην το κάνεις αυτό, θα στενοχωρηθώ“, τότε το παιδί αρχίζει να συνδέει την έκφραση του εαυτού του με την απόρριψη ή τον πόνο των άλλων.

Έτσι γεννιέται ένας ενήλικας που συνεχώς προσπαθεί να είναι αυτό που θέλουν οι άλλοι.

Πώς σπάει αυτός ο κύκλος;

Η απελευθέρωση από αυτό το μοτίβο δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι μια πορεία αυτογνωσίας και επανασύνδεσης με τον εαυτό.

Τα πρώτα βήματα περιλαμβάνουν:

1. Αναγνώρισε το μοτίβο

Ρώτησε τον εαυτό σου:

• Πόσο συχνά κάνω πράγματα απλώς για να ικανοποιήσω τους άλλους;
• Πότε ήταν η τελευταία φορά που είπα “όχι” χωρίς να νιώσω ενοχές;
• Πώς νιώθω όταν βάζω πρώτα τον εαυτό μου;

2. Άρχισε να θέτεις μικρά όρια

Π.χ. “Σήμερα δεν μπορώ να βοηθήσω, γιατί χρειάζομαι ξεκούραση.”
Κάθε φορά που βάζεις ένα όριο, στέλνεις στο σώμα σου το μήνυμα: “Είμαι ασφαλής όταν είμαι αυθεντικός.”

3. Εξάσκησε την αυταποδοχή

Δεν χρειάζεται να είσαι τέλει@ ή πάντα ευγενικ@. Είσαι άξι@ αγάπης ακριβώς όπως είσαι – με τις ανάγκες, τις αδυναμίες και τα συναισθήματά σου.

4. Δούλεψε με επαγγελματίες

Η ψυχοθεραπεία, η σωματική ψυχοθεραπεία, το neurofeedback ή ακόμα και η συμβουλευτική ευεξίας, μπορούν να σε βοηθήσουν να αποδομήσεις τα παλιά πρότυπα και να χτίσεις νέα, υγιή μοτίβα σχέσης με τον εαυτό σου.

Παραδείγματα από την καθημερινότητα

Στο γραφείο: Συνεχίζεις να αναλαμβάνεις παραπάνω δουλειές γιατί φοβάσαι πως θα θεωρηθείς “τεμπέλης” αν αρνηθείς. Το αποτέλεσμα; Δεν προλαβαίνεις να φας, είσαι αγχωμέν@ και εξαντλημέν@.

Στην οικογένεια: Αντί να ζητήσεις βοήθεια με τις δουλειές ή το παιδί, λες “θα τα κάνω μόνη μου” και τελικά κλαις μόνη σου το βράδυ από υπερκόπωση.

Με φίλους: Ποτέ δεν εκφράζεις δυσαρέσκεια όταν σε ακυρώνουν τελευταία στιγμή ή όταν δεν σου δίνουν χώρο. Συνεχίζεις να χαμογελάς και να λες “κανένα πρόβλημα” – ενώ μέσα σου βράζεις.

Από την υπερπροσαρμογή στην αυθεντικότητα

Το να είσαι «καλό παιδί» μπορεί να σε έκανε αποδεκτό, αλλά δεν είναι ο μόνος τρόπος να είσαι αγαπητός. Η αυθεντικότητα είναι πολύ πιο βαθιά και θεραπευτική. Η διαχείριση του στρες ξεκινάει από το θάρρος να είσαι ο εαυτός σου – ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι κάποιες φορές δεν είσαι βολικ@ ή αρεστ@.

Γιατί, όπως λένε και οι ψυχολόγοι:

“Αν λες συνέχεια ναι στους άλλους, πρόσεξε μην λες όχι στον εαυτό σου.”